دوستی با خدا
سخن گفتن با خدا و راز دل با اودوستی با خدا
سخن گفتن با خدا و راز دل با اوبازگشت سعادتمندانه به سوی خدا
« یا ایّها الذین آمنوا توبوا الی الله توبةً نصوحاً...»
ای کسانی که ایمان آورده اید! به سوی خداوند توبه کنید توبه ای خالص....
بحث توبه از آنجایی در پرورش فضیلتهای اخلاقی دارای جایگاه ممتازی شده، که بسیاری از عالمان اخلاق، از آن به عنوان اولین گام برای تهذیب نفس و حرکت به سوی خالق متعال نام برده اند.
مرحوم « فیض کاشانی » در آغاز جلد هفتم « المحجة البیضاء » در این باره چنین آورده است :
« توبه از گناهان و بازگشت به سوی ستارالعیوب و علام الغیوب آغاز راه سالکین و سرمایۀ پیروز مندان و نخستین گام مریدان و کلید علاقه مندان و مطلع برگزیدگان و برگزیدۀ مقربان است!»
سپس اشاهره به این حقیقت می کند که بیشتر انسانها گرفتار لغزشهایی میشوند ، وبا اشاره به لغزش حضرت آدم(ع) می گوید :
« چه اشکالی دارد که همۀ فرزندان آدم به هنگام ارتکاب خطاها به او اقتدا کنند، چرا که خیر محض، کار فرشتگان است و امادگی برای شر بدون جبران، خوی شیطانهاست، و با زگشت به خیر بعد از شر، طبیعت آدمیان است؛ آن کس که به هنگام ارتکاب گناه و انجام شر به خیر برگردد در حقیقت انسان است! در واقع توبه اساس دین را تشکیل می دهد چرا که دین و مذهب انسان را به جدا شدن از بدیها و بازگشت و بازگشت به خیرها دعوت می کند وبا توجه به این حقیقت لازم است توبه در صدر بحث های مربوط به عملها و صفتهای نجاتبخش قرار گیرد.»
شما خوانندۀ گرامی مستحضرید که از هر انسان در طول زندگی لغزشها و خطاهایی سر می زند بنابراین اگر درهای بازگشت به روی بسته شود سبب دلسردی و ناکامی و یأس آدمی شده و در نتیجه او را از پیمودن راه کمال باز می دارد.
از این رو در مکتب انسالن ساز اسلام که با رحمت و رأفت همراه شده دری را به نام توبه باز کرده اند تا تمام آلودگان به گناه برای جبران گذشته و اصلاح نفس خویش به آن « در رحمت » روی آورند.
این مطلب در مناجات تائبین امام سجاد(ع) به صورت لطیفی بیان شده است :
الهی انت الذی فتحت لعبادک باباً الی عفوک سمّیته التوبة؛ فقلت : توبوا الی الله توبة نصوحاً؛ فما عذر من اغفل دخول الباب بعد فتحه
« خدای من تو کسی هستی که به روی بندگانت دری به سوی بخشش گشوده ای و آن را توبه نامیدی و فرموده ای : به سوی خداوند باز گردید و توبه خالص کنید حال که در این رحمت باز است عذر کسانی که از آن غافل شوند چیست!»
عزیزان!
دربارۀ این فضیلت بزرگ اخلاقی که سر سلسلۀ و سیر سلوک الهی شمرده شده قرآن کریم و امامان معصوم (ع) و بزرگان علم اخلاق تعبیرهای گوناگون و زیبایی به کار برده اند که ما به تناسب بحث از این کلمات نورانی بهره مند می شویم.
عالمان اخلاق توبه را از چند جهت ( تعریف توبه، حقیقت توبه، وجوب توبه، رکنهای توبه و ... ) بررسی کرده اند.
که من تعریف و توضیحات رو در روزهای آتی برای شما عزیزان می گزارم امیدوارم که بتونیم در بسوی رسیدن به پاک شدن از بدیها بهم کمک کنیم.